Meyve Fidanını Nasıl Dikmeliyiz?

MEYVE FİDANLARINI NASIL DİKMELİYİZ?

Meyve bahçesi tesisinde fidan dikimi bir binanın temelini atmaya benzer. Temel ne kadar sağlam atılırsa binanın ömrü o kadar uzun ve sağlam olur. Fidanlar, tekniğine uygun bir şekilde dikilerek, hayatını sağlıklı bir şekilde, uzun yıllar sürdürmesi sağlanmalıdır. Bunun için öncelikle dikilecek bahçe yerine uygun tür ve çeşit seçilmeli, bu tür ve çeşidin adını taşıdığına emin olunan sağlıklı, kaliteli sertifikalı fidan alınmalıdır. Bütün bunlar için fidanın güvenilir yerden alınması zorunludur. Ayrıca bahçe tesis edilecek arazinin öncelikle toprak tahlili yapılmalıdır.

İYİ BİR FİDANDA ARANAN BELLİ BAŞLI ÖZELLİKLER

İyi Bir Fidan; sağlıklı, kaliteli sertifikalı fidan demektir. Hastalıklardan ve Zararlılardan  vs (nematod, agrobakterum ) arınmış olmalıdır. fidanın üzerinde yara, kırık, derin çizik, soyuk vs olmamalıdır. Elbette aşılı olmalıdır. Aşı yeri kapanmış olmalı, hangi çeşitle aşılı olduğu bilinmelidir. Sertifikalı (çeşidi hatta anacını belli olduğunu gösteren belge ). Gövde düzgün ve pişkin, gözler iyi teşekkül etmiş olmalı,  Kök sistemi  güçlü olmalı (bol saçak köklü olmalı)* Fidanın anaç kısmı  1-2 yaşlı olmalı, Çeşit  ve anaç gereken  boyda ve kalınlıkta olmalı (çok kalın çok boylu bir fidan iyi bir fidan demek değildir…

FİDANLARIN NAKLEDİLMESİ ÖNEMLİDİR

Meyve fidanlarının nakledilmesinde mümkün olduğunca kapalı araçlar kullanılmalı, fidanlar dona, rüzgara ve güneşe maruz bırakılmamalıdır. Eğer hemen dikim yapılmayacak ise fidanlar mutlaka nemli bir toprağa derin hendeklenmelidir. Açıkta nakledilen ve bekletilen fidanların su kaybına bağlı olarak zarar göreceği ve tutumunun zorlaşacağı unutulmamalıdır.

DİKİM ZAMANINI İYİ AYARLAMALIYIZ

Fidanlar yapraklarını döktükten sonra, ilkbaharda dallarına su yürüyünceye kadar olan zaman içinde, kar ve don olmayan günlerde dikilebilirler. Dikim zamanında toprakta don olmaması, toprağın çamur veya karla kaplı olmaması, tavında olması gerekir. Kışları ılık geçen yerlerde sonbaharda, kışları soğuk ve sert geçen yerlerde ise ilkbaharda dikim yapılması uygundur.

ÖNCE DİKİM BUDAMASI YAPMALIYIZ

Meyve fidanları dikimden hemen önce mutlaka dikim budamasına tabi tutulur. Amaç; fidanların söküm esnasında zedelenen, ezilen, kopan kök kısımlarını kökün sağlam yerinden kesmek, birbiri üzerine binen kök ayıklamaktır. Ayrıca fidanın tacı ile kök arasındaki dengeyi korumak için, taç kısmındaki fazla dallarda kesilir. Fidanın tepesi verilecek terbiye şekline ve meyve türüne ve çeşidin davranışına bağlı olarak yerden itibaren 40-80 cm yukarıdan, sağlam bir göz üzerinden hafif eğimle kesilir. Bu şekilde dalların uçlarında bulunan ve daha erken uyanan gözler uzaklaştırılarak, fidanın uyanması geciktirilir ve buda fidanın tutmasını kolaylaştırır. Dikim budaması yapılmayan fidanlar ilkbaharda gövde ve gözlerde toplanan besin maddelerinin yardımıyla çabucak sürer. Fakat sonradan kök, henüz sürgün ve yaprakların su ihtiyacını karşılayamadığından kurumaya başlar. Bu nedenle çiftçilerimiz “gün dönmeden fidanın tutup tutmadığı belli olmaz” demektedirler.

FİDAN DİKERKEN ŞU HUSUSLARA DİKKAT EDELİM

*Fidan çukurlarını mümkün olduğunca önceden açıp, birkaç hafta bekletmeliyiz. Böylece çukurun içi güneş ve yağmurların etkisiyle tavlanır, kabarır ve havalanmış olur. Fidan dikiminde işaretlemeye uygun ve düzgün bir bahçe tesisi için mutlaka dikim tahtası kullanmalıdır. Ya da iple gereken işaretleme ve ölçümler ile düzgün bir dikim yapılmalıdır. Fidan dikeceğimiz çukurların, derin ve geniş açılması faydalıdır.

***** Fidan çukuru mümkün olduğu kadar derin (120- 180 cm) ve geniş (100- 150cm) olmalı ve mümkünse kepçeyle açılmalıdır. ( fidan çukuru derin açılmış ise üst toprakla çukur tekrar doldurulmalı ve dikim çukurundaki toprağın oturma (gevşeklik) durumu dikkate alınarak, bu gevşek toprak üzerinde dikim yapılmalıdır )

Fidanlar fidanlıkta hangi derinlikten sökülmüşse, mutlaka aynı derinliğe dikilmelidir.

*Dikim kesinlikle derin yapılmamalı, fidanın aşı noktası her durumda toprak yüzeyinden, en az 5-10 cm yukarıda kalmalıdır. Aşı noktası toprağa gömülen fidanların kuruyacağı unutulmamalıdır.

*Dikim esnasında fidan çukuruna yanmamış (taze) çiftlik gübresi konulmamalıdır. Çünkü yanmamış çiftlik gübresinde yabancı ot tohumları ile zararlı böceklerin pupa ve yumurtaları bol miktarda bulunmaktadır. Bunlar yeni yeni yeşerecek olan fidana büyük zarar vermektedir. Dikim esnasında yanmış hayvan gübresi kullanmakta şart değildir. kök bölgesine temas ettirmek üzere toprak analizi dikkate alınarak kimyasal gübrede kullanılabilir.

*Gecesinde don olacak günlerde, fidan dikildiğinde can suyu günün erken saatlerinde verilmeli ve sonrasında ıslak olan fidan dip bölgesine biraz kuru toprak atılmalıdır.

PEKİ DİKİM NASIL YAPILMALIDIR.

*Dikim budaması yapılan fidanlar dikime hazırdır. *Açılan çukurun dibine organik gübre ve toprak karışımından küçük bir kümbet yapılır ve fidanın kökü bu kümbet üzerine oturtulur. *Dikim derinliği aşı noktası toprak yüzeyinden 5-10 cm yukarıda kalacak şekilde ayarlanır. *Fidanın aşı yönü hakim rüzgar yönüne denk getirilir, dik duracak şekilde bir elle tutulur, kökler toprakla kapatılır ve çukur doldurulur. *Çukurun yarısı dolduğunda ve tam dolduğunda toprak ayakta iyice bastırılır. *Bölgede şiddetli rüzgar varsa fidanın dibine herek dikilir ve fidan bu hereğe 8 şeklinde, plastik dal bağlama ipiyle bağlanır.*Kök bölgesindeki boşlukların kapanması ve fidanı köklerinin toprakla iyice kaynaşması için bol miktarda can suyu verilir. Can suyu sonrasında meydana gelecek çökme ve kenardaki çatlamalar için hafif bir topraklama yapılır.* Bazı zararlı etmenlere karşı koruyucu tedbir amacıyla fidan köklerinin; dikmeden önce koruyucu çözeltilere (NOGAL gbi) batırılarak dikilmesinde fayda vardır.

Tüplü ve Saksılı fidanlar, : yılın her günü dikilebilir. Dikim sırasında kök sisteminin bulunduğu toprak kütlesi dağıtılmadan dikilmesi ve dikim kurallarına uyulması fidanın tutması için yeterlidir.

Fidan dikimi bir binanın temelini atmaya benzer.  Doğru dikim ile doğru sonuçlara ulaşırsınız…

Önceden yapılan planlamaya göre fidan dikilecek yerlere uçları sivriltilmiş çubuklarla işaret konur.  yerlere çukur açma işlemi yapılacağı zaman çukurun merkezini kaybetmemek için dikim tahtası kullanılır. Dikim tahtası ortası ve iki yanları üçgen olarak ve tam merkeze gelecek şekilde kesilip çıkarılmış tahta parçasıdır. Dikim tahtasının boyu açacağımız çukurların genişliğine göre ayarlanır. Yaklaşık 1 Metre’dir. Eni ise 10 – 15 cm’dir. Çukurun genişliği en az dikilecek fidanın köklerini içine alacak kadar olmalıdır. Fidanın çukura konduğumuzda kökleri kenarlara değmemelidir. Bu da yaklaşık olarak 60 cm’dir.

Dikilecek olan fidan cinsine, taç durumuna ve ileriki yıllarda vermek istediğimiz şekle göre budanır. Fidan çukura iyi oturacak şekilde kazık kökleri kesilir. Varsa kırık, kurumuş ve birbirinin üstüne gelen kökler kesilir. Dikim tahtasının orta merkezi ilk diktiğimiz çubuğa denk getirilir. İki yandaki merkezlere başka iki çubuk dikilir ve ilk çubuk sökülerek çukur açma işlemine başlanır. Açılacak olan çukurun derinliği yaklaşık 50 cm olmalıdır. Çukur açarken üst kısımdan çıkarılan toprak ayrı, alt kısımdan çıkarılan toprak ayrı konmalıdır.

Çukur açıldıktan sonra dikim tahtası tekrar yerine konur. Fidan dikim tahtasının ortasına gelecek şekilde çukura oturtulur. Çukurun tabanında taş bulunmamasına dikkat edilir. Kökler taşsız ve yumuşak toprakla sarılmalıdır. Üst kısımdan çıkarılan toprak alta, alt kısımdan çıkarılan toprak üste gelecek şekilde fidanın kökleri gömülür. Toprak ayakla çiğnenerek iyice sıkıştırılır. Fidanın dikim seviyesi söküldüğü yerdeki seviyeden biraz daha aşağıda olmalıdır.

Çukura konan toprağa gübre konmamalıdır. Gübre yeni dikilen fidanın narin köklerini yakabilir. Fakat istenirse organik madde, humus konabilir.

Fidanın etrafına toprak seviyesinden çok az aşağıda kalacak şekilde havuz yapılır. Dikme işlemi bittikten sonra can suyu verilir.

Fidan kazıkla yere sabitlenmelidir. Böylece rüzgar veya herhangi bir nedenle fidan sallanıp yeni oluşacak kökler zarar görmez.